Có ý kiến cho rằng "Văn nghệ giúp cho con người được sống phong phú hơn và tự hoàn thiện nhân cách của tâm hồn mình". Ý kiến này được thể hiện một cách rõ nét qua tác phẩm Làm bạn với bầu trời của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.

      Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn và tự hoàn thiện tâm hồn mình là một ý kiến hoàn toàn đúng đắn khi ta nhận thấy vai trò của ní trong đời sống. Văn nghệ giúp con người vui lên, thêm yêu cuộc sống, có ước mơ và có hi vọng vào cuộc đời. Văn nghệ có thể nói chuyện với tất cả tâm hồn chúng ta, không riêng gì trí tuệ nhất là trí thức. Với tiếng nói của văn nghệ giúp người đọc thấm dần từ nội dung của nó qua hình thức nghệ thuật làm lay động cảm xúc, tâm hồn. Từ đó làm cảm động người đọc, người nghe, người xem.

       Truyện dài "Làm bạn với bầu trời của Nguyễn Nhật Ánh là tác phẩm thứ 45 của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh được xuất bản tại NXB Trẻ. Tác phẩm chính thức phát hành trên toàn quốc vào ngày 12-9-2019, được xem là món quà của nhà văn gửi đến độc giả nhân dịp Trung thu năm nay. Làm Bạn Với Bầu Trời được kể bằng giọng của Lam, một cậu bé mười tuổi có hai người bạn thân là Nghị và Hằng. Lam chú ý đến Tèo khi Tèo là em của Nghị và cũng là vì Tèo có một cuộc sống không đủ đầy như bao người khác. Ngay từ nhỏ, cậu đã không ở với mẹ và không biết mặt cha ruột của mình. Không may bị tai nạn té suối, Tèo mất khả năng đi lại và phải sống trong sự dày vò cả về thể xác lẫn tinh thần. Thế nhưng, những biến cố đó không thể dập tắt đi tinh thần lạc quan và tâm hồn tràn đầy yêu thương của Tèo. Thông qua Làm bạn với bầu trời, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã bày tỏ niềm hy vọng có thể góp phần nuôi dưỡng sự trong sáng, thơ ngây và bay bổng trong tâm hồn những bạn đọc nhỏ tuổi, đồng thời khiến cả những người lớn tỉnh ngộ nhiều bài học sâu sắc về cuộc sống của mình. Đó chính là lý do khiến cho độc giả ở mọi lứa tuổi, dù đã qua thời niên thiếu vẫn say mê những sáng tác của ông. Nhà văn viết về những điều bình thường giản dị nhưng có tính cốt lõi và là nguồn sức mạnh chống đỡ thế giới tinh thần của con người. Những điều ấy chẳng hề xa lạ mà đã từng hiện hữu trong tuổi thơ của mỗi người nhưng vì những lo toan, bộn bề khi phải tập làm người lớn khiến mình vô tình bỏ quên chúng.

      Ta nhận thấy tâm hồn vui vẻ, lạc quan, tràn đầy màu sắc và hy vọng của Tèo qua tác phẩm. Qua lời kể của Lam thì hình ảnh Tèo xuất hiện lần đầu tiên là "Tèo nằm trên giường. Nó mặc chiếc áo ngắn tay màu đỏ đã ngả màu gạch cua và một chiếc quần cộc màu xám dài tới gối. Tèo kê đầu trên hai chiếc gối xếp chồng lên nhau, ánh mắt đang lơ đãng nhìn qua cửa sổ". Hình ảnh của Tèo hiện lên vô cùng đáng thương, cậu không thể ngồi lên được mà chỉ nằm yên một chỗ gật đầu chào và rất vui mừng khi có người đến thăm. Hóa ra nguyên nhân là do bốn tháng trước Tèo bị ngã từ trên cầu xuống suối, do con suối đang vào mùa khô nên lòng suối cạn lởm chởm những đã. Tèo đập người vào đã và bất tỉnh. Thế nhưng Tèo vẫn được qua cái chết những cột sống của cậu bị tổn thương nặng. Tuy bị thương nặng như vậy những Tèo vẫn luôn vui tươi và sinh động. Nhưng trước đó thì Tèo cũng phải trải qua rất nhiều đau đớn và buồn tủi "Khi mình khóc, mình lấy tay lau nước mắt. Lúc đó, tay mình cũng khóc. Nó cũng đầy nước mắt mà anh". Có thể thấy Tèo phải trải qua nhiều đau đớn đến nhường nào. Nhưng thời gian qua thì những buồn bã và đau đớn ấy đã gác lại. Cậu nằm bên cửa sổ ngắm bầu trời. Trong mắt Tèo thì bầu trời rất đẹp, có những cánh chim bay với những hình thù thú vị. Do mẹ Tèo lên thị trấn đi làm, do không yên tâm giao Tèo cho Tí chăm sóc nên đã phải đưa Tèo đi cùng. Tèo có rất nhiều tài. Tài kể chuyện, vẽ tranh, con người Tèo rất nghệ sĩ, sâu lắng; Tèo còn học toán rất giỏi nó thường xuyên giúp Nghị, Lam, Hằng giải những bài toán khó. Nên được Nghị coi là "báu vật" . Đối với người khác, bất hạnh có thể là điều đau đớn nhất trên đời. Nhưng với Tèo, nó lại là những thử thách để cậu chứng minh sự lạc quan, yêu đời cũng như nhận ra tình yêu mà mọi người xung quanh dành cho cậu. Ai gặp Tèo lần đầu tiên cũng trở nên yêu quý cậu bé, khi Lam chơi với Tèo cũng phải thừa nhận học được từ cậu bé rất nhiều thứ "Tôi cảm thấy cuộc sống quanh tôi như được vẽ lại bằng một gam màu khác, tươi tắn hơn và giàu cảm xúc hơn, vì thế trở nên đáng yêu hơn". Chính vì thế khi nghe tin Tèo sắp phải về quê mà ai cũng buồn bã, cảm thấy như chia tay một người thân.  

     Trái ngược với tâm hồn ấy là cuộc đời đầy bất hạnh của Tèo. Mãi sau mọi chuyện mới được tiết lộ Tèo không phải là con ruột của dì Hảo mà mà là con của cô Hạnh. Cô Hạnh là em của ba thằng Tèo. Sau một năm lang thang trên thành phố, cô Hạnh không kiếm được việc nhưng lại có một đứa con. Nửa đêm cô về làng và trao đứa bé cho chị dâu của mình và nhờ nuôi hộ thằng bé. Khi dượng Quế chồng dì Hảo đi làm xa về. Dượng không tin thằng Tèo là con cô Hạnh và cho rằng khi mình đi vắng thì vợ mình đã tằng tịu với người khác rồi có bầu. Dù Dì Hảo đã giải thích rất nhiều lần nhưng dượng Quế vẫn nửa tin nửa ngờ. Dượng quế vẫn chờ cô Hạnh về để làm sáng tỏ mọi chuyện. Những cô Hạnh cứ đi hoài, đi hoài còn dượng Quế vẫn chờ hoài, chờ hoài. Tất cả mọi chuyện ngoắt ngoéo đó là nguồn cơn khiến lòng dượng không vui. Dượng thường gắt gỏng với Tèo đặc biệt khi có hơi rượu trong người thì dượng hay phạt nó vì những lỗi nhỏ nhặt có khi là không vì bất kì tội nào.

Ngược lại với ba mình thì Tí lại rất thương em. Tí nhiều lần cõng thằng Tèo chạy trốn khi Tèo bị dượng Quế đánh đòn.

"- Sao ba hay đánh mắng em vậy anh? - Thằng Tèo ngồi nhấp nhổm trên lưng anh, ngây thơ hỏi.

- Người ta nói " Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi" đó em.

- Vậy ba đánh em là vì ba thương em hả anh?

- Nhưng ba đánh đau quá anh à. -Tèo sờ tay xuống mông, xuýt xoa - Em muốn ba thương em in ít thôi. Như vậy ba sẽ nhẹ tay hơn."

  Trong giấc mơ của Tèo, Tèo luôn mong nó được ba yêu thương, được ba gắp thức ăn cho, mua đồ ăn giống với anh Tí. Đối diện với những trận đánh đó thì Tèo rất hồn nhiên. Tèo có một tâm hồn trong sáng, mơ mộng, cuộc sống bao giờ cũng tươi đẹp. Cả khi vừa bị đánh đòn, sau đó bị phạt đứng úp mặt vô vách, thằng tèo vẫn tươi cười.

" Nó vẫn sống hồn nhiên như cây cỏ, xem chuyện nó bị ba nó ghẻ lạnh, đánh mắng là chuyện tự nhiên, không có gì phải sầu não"

     Về sau này khi bác Đỉnh về nhà một năm nên dượng Quế cũng ít mắng Tèo hơn. Sau khi nói chuyện với bác Đỉnh thì dượng Quế cũng thương Tèo hơn. Việc tốt đầu tiên mà dượng Quế làm là đưa Tèo đi ăn giỗ đó cũng chính là nguyên nhân khiến Tèo bị ngã. Nhưng Tèo không tra trách gì ba nó cả. Dượng Quế quyết tâm lên thành phố để tìm thầy thuốc giỏi chữa bệnh cho Tèo, trước khi đi thì dượng Quế ôm Tèo trong lòng và đây cũng là lần đầu tiên ông xưng Ba-Con với Tèo, đây là điều Tèo đợi rất lâu, đây là lần đầu một tiếng Ba - Con được cất lên nhưng sau lần này thì dượng cũng lên thành phố để tìm bác sĩ.  Sau này thì cô Hạnh cũng nhờ chú Toàn người Nha Trang thường xuyên về đưa tiền cho chị dâu chu cấp tiền cho Tèo, những không một lần nào về thăm Tèo cả. Mãi sau mới được tiết lộ chú Toàn chính là chồng của cô Hạnh. Hai người đã gặp nhau, thành lập một xưởng rồi có với nhau hai mặt con. Khi biết dì Hảo không phải mẹ mình thì Tèo cũng không trách móc gì mà vẫn thương anh Hai và mẹ của mình. Khi Tèo được gặp lại mẹ ruột của mình thì nó không cảm động như ta tưởng tượng "Cái cách cô Hạnh nói với thằng Tèo không giống cách của người mẹ gặp lại con mình sau chừng ấy năm vời vợi. Không có nước mắt. Không có tiếng nức nở. Cũng không cả một cái ôm. Chỉ có ráo hoảnh". Thật ra chính cô cũng không biết ba của Tèo thực sự là ai, sau những suy nghĩ và quan sát cô đã nhờ chú Vịnh làm ba của Tèo trước mặt mọi người. Chú Vịnh nhận Tèo làm con nuôi đưa cậu bé đi chữa trị và yêu thương cậu bé như con ruột của mình. Cuối chuyện Lam với Tèo trở thành anh em họ sống rất vui vẻ, lạc quan. Lam lúc nào cũng coi  Tèo là số một trong lòng mình.  Qua câu chuyện của Tèo thì Lam cũng như chúng ta cũng nhận ra được rất nhiều điều từ cách biết quan tâm yêu thương mọi người xung quanh, sự lạc quan, vị tha.

      Sau khi được chữa trị, chăm sóc thì cuối cùng thì Tèo cuối cùng cũng hồi phục. Được đi học trở lại bao giờ Tèo cũng đứng nhất lớp. Có thể thấy niềm tin, sự hồn nhiên, lạc quan, dũng cảm đã làm cho Tèo vượt qua tất cả. “Cậu nhỏ luôn tươi tắn nụ cười trên môi, ước mơ luôn trong mắt, nồng hậu, dịu dàng, cậu truyền tình yêu và lòng tin vào cuộc sống, hồn nhiên coi thường mọi bất hạnh.” Đối với những khó khăn, bất hạnh thì ai cũng nản lòng nhưng đối với Tèo thì cậu cũng không trách móc, cũng không than vãn mà lúc nào cũng vui vẻ, dịu dàng. Điều đó đã biến tất cả tiêu cực thành tích cực.

     Tèo có thể đau đớn về mặt thể xác nhưng tâm hồn của em thì không! Em luôn nhìn thế giới xung quanh với con mắt yêu đời và bình thản, thậm chí còn cảm nhận sâu sắc tình cảm từ mọi người dành cho mình. Đọc truyện, tôi không chỉ đắm chìm trong những xúc động miên man mà còn bất giác mỉm cười khi Tèo từng bước vượt qua những nỗi đau về thể xác. Đó là một kết cục tràn ngập hạnh phúc đối với Tèo và bất cứ ai luôn nhìn cuộc đời bằng một lăng kính lấp lánh sắc màu.

     Qua câu truyện ta có thể thấy được sự hồn nhiên, sâu lắng, ngây thơ trong từng trang truyện. Ngoài những tiếng cười, giải trí thì cuốn truyện cũng mang lại cho ta rất nhiều bài học ý nghĩa khác nhau. "Khi cuộc đời cho bạn cả trăm lý do để khóc, hãy cho đời thấy bạn có cả ngàn lý do để cười". Chúng ta cần biết quý trọng những gì đang có trong cuộc sống. Biết hài lòng với hoàn cảnh hiện tại giúp chúng ta hạnh phúc, lạc quan, yêu đời. Hãy sống hoà mình với thiên nhiên, luôn tạo ra những niềm vui, sự lạc quan yêu đời, nhìn cuộc sống một cách tích cực chắc chắn mọi thứ sẽ qua đi. Hãy luôn sẵn sàng đón nhận tất cả những điều sắp tới, trân trọng tình yêu thương của mọi người dành cho ta. Thời gian trôi đi thì dài nhưng cuộc đời của mỗi người lại rất ngắn ngủi. Bạn không biết được ngày mai mình sẽ ra sao. Chính vì vậy hãy cứ sống cho ngày hôm nay, hãy trân trọng cuộc sống mỗi ngày.