Nguyễn Đình Thi (1924-2003) - tài năng văn chương đa dạng, quê ở Hà Nội, là một nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình văn học, và nhạc sĩ nổi tiếng. Tác phẩm của ông không chỉ độc đáo mà còn mang đậm tính nhân văn và tình yêu quê hương. Thơ của Nguyễn Đình Thi không bị ràng buộc, tự do và phóng khoáng như bản thân tác giả. Ông chăm chút từng từ ngữ, từng cảm xúc, tạo nên những tác phẩm thơ độc đáo và đậm chất cá nhân. Tính hàm súc và sự giàu chất suy tư là những đặc điểm nổi bật trong sáng tác của ông. Với Nguyễn Đình Thi, thơ không chỉ là nghệ thuật, mà còn là một phần quan trọng của tâm hồn và cuộc sống. Ông theo đuổi nhiều thể loại thơ, xem nó như một nguồn cảm hứng bất tận để diễn đạt tình yêu đối với quê hương và con người.

       Bài thơ "Lá Đỏ," sáng tác vào tháng 12 năm 1974, là một trong những tác phẩm nổi bật của Nguyễn Đình Thi. Được viết trong bối cảnh cuộc kháng chiến thống nhất đang đi vào giai đoạn cuối, bài thơ tôn vinh sự hy sinh và niềm tự hào của quân và dân Việt Nam. Trước cảnh thiên nhiên hùng vĩ của Trường Sơn, màu lá đỏ phủ trời xanh, bài thơ chạm đến tâm hồn người đọc và trở thành một khúc ca tuyên truyền sức mạnh và lòng dũng cảm trong cuộc chiến tranh.

       Nguyễn Đình Thi đã chứng kiến những bi thương của cuộc chiến tranh, nhưng từ những tổn thất ấy, ông rút ra những bài thơ lãng mạn và sâu sắc, kể về vẻ đẹp kỳ diệu của thiên nhiên và lòng yêu nước mãnh liệt. Bài thơ "Lá Đỏ" là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời, giữ mãi trong lòng người đọc và truyền động lực vững vàng cho thế hệ sau.

“Gặp em trên cao lộng gió

Rừng lạ ào ào lá đỏ

       Mở đầu bài thơ là hình ảnh tác giả gặp em trên cao, có thể ám chỉ việc tác giả gặp em ở những địa hình cao nguyên, đèo núi. "Trên cao" không chỉ là vị trí về địa lý mà còn là một không gian tâm linh, nơi tình cảm thiêng liêng được đặt trên tầm cao tuyệt vời hơn. Đây là không gian mở, thoáng đãng, tạo nên một trạng thái tâm lý đặc biệt, nơi mà tác giả có thể cảm nhận sâu sắc về tình cảm của mình.

       Bức tranh của bài thơ được tô điểm bởi hình ảnh lá đỏ ào ào bay trong gió, là biểu tượng của mùa lá đỏ trên đỉnh Trường Sơn. Màu đỏ không chỉ là sắc màu nổi bật giữa bầu trời xanh mát, mà còn là một cảm xúc sâu sắc trong tâm hồn tác giả. 

       Bài thơ không chỉ dừng lại ở cái đẹp hùng tráng của thiên nhiên mà còn đi sâu vào tâm hồn con đường Trường Sơn mùa ra trận. Hình ảnh cô thanh niên xung phong đứng bên đường mở ra không gian của niềm tự hào và lòng yêu nước. Cô gái thanh niên xung phong là biểu tượng cho tình yêu quê hương, là nguồn động viên, sức mạnh tinh thần cho những người lính trên con đường gian nan và khó khăn của Trường Sơn. Từng bước chân, từng dấu vết trên con đường Trường Sơn đều trở thành dấu ấn vĩ đại của tình yêu và lòng hy sinh cao cả.

Em đứng bên đường, như quê hương

Vai áo bạc, quàng súng trường

       Hình ảnh cô gái trẻ trung, xinh đẹp trong bài thơ trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp thuần khiết, sức trẻ dồi dào, và cuộc sống tràn đầy năng lượng. Tuy cô gái có thể hưởng cuộc sống yên bình và hạnh phúc, nhưng tình yêu quê hương, lòng tự hào về đất nước đang chịu sự xâm lược buộc họ phải đeo đảm trách nhiệm cao cả và hy sinh bản thân.

       Thực tế, đất nước đang phải đối mặt với giặc xâm chiếm, và điều đó khiến những cô gái trẻ không ngần ngại hy sinh, vác lên vai những chiếc súng, xông ra chiến trường giữa biển lửa và bom đạn. Bức tranh này không chỉ là hình ảnh đẹp mắt của tuổi trẻ mà còn là sự tận tâm, lòng dũng cảm và tình yêu quê hương cao quý.

       Hình ảnh con đường Trường Sơn được tác giả nhắc đến trong hai câu thơ.

Đoàn quân vẫn đi vội vã

Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa.

Con đường Trường Sơn, mặc dù đầy gian khổ và khắc nghiệt, nhưng đoàn quân Việt Nam vẫn bước chân trập trùng, hối hả. Bước chân của họ như những nhịp rung động, đánh bại mọi khó khăn, thử thách trên con đường đầy cam go. Bức tranh "Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa" mô tả không gian Trường Sơn trong sự nhòa lạc dưới tác động của bom đạn và súng pháo, làm cho khung cảnh trở nên mịt mù, huyền bí, và chứa đựng trong mình cảm xúc khốc liệt của chiến tranh. 

       Hai câu thơ cuối cùng của bài thơ đánh dấu một lời chào tạm biệt, hứa hẹn gặp lại tại Sài Gòn khi đất nước thống nhất. Lời hứa hẹn này không chỉ là niềm tin vào sự thắng lợi của quân đội Việt Nam mà còn là tâm huyết, hy sinh và lòng quyết tâm của những người lính trên con đường Trường Sơn. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng cho tình yêu quê hương, lòng dũng cảm của những người chiến sĩ trên bức tranh lịch sử.

Chào em em gái tiền phương

Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn....

Trong hình ảnh của bài thơ, em là hiện diện của hậu phương, không chỉ đơn giản là người phụ nữ đang dồn mọi sức lực cho tiền tuyến, mà còn đóng vai trò như một người lính ở tiền phương. Lời chào nghe, mặc dù đơn giản, nhưng ẩn chứa sâu bên trong là lời hứa hẹn về một ngày trở lại, một ngày mà đất nước đã giành được độc lập. Chiến dịch cuối cùng, mang tên Bác, là hình ảnh của sự hy sinh cuối cùng, và việc gặp nhau giữa Sài Gòn sẽ là niềm vui chung của toàn dân trong ngày toàn thắng.

       Bằng thể thơ tự do, giọng thơ chân thực không chỉ làm cho câu chuyện trở nên gần gũi mà còn giúp khả năng khám phá và biểu cảm của tác giả trở nên đa dạng hơn. Hình ảnh của bài thơ rất gần gũi và khái quát được vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt Nam, tạo nên một bức tranh màu sắc và phong cách độc đáo. Đặc biệt, hình ảnh lá đỏ không chỉ mang đến cảm giác mạnh mẽ mà còn là biểu tượng cho sự dự cảm, dự báo về thắng lợi tất yếu của dân tộc. Bài thơ "Lá Đỏ" không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một tuyên ngôn đầy lòng yêu nước và niềm tự hào về lịch sử dũng cảm của Việt Nam.