CHIẾU KHUYẾN DỤ HÀO KIỆT
(Năm Đinh vị (1427), Lê Thái tổ ở dinh Bồ-đề trên sông Lô. Xuất tự sử ký).

Hiện nay các thành đã phá, duy còn thành Đông-Quan là chưa hạ. Vì thế ta nằm không yên chiếu, ăn không ngon miệng, sớm hôm lo lắng. Vả bên cạnh ta chưa có được người tài. Ta tuy làm chủ tướng, nhưng một thì già yếu bất tài, hai thì học ít biết nông, ba thì nhiệm vụ nặng nề khó gánh vác nổi, mà tướng quốc, thái bảo, thái phó chưa đặt, thái úy, đô nguyên súy còn khuyết, hành khiển các quan khác mười phần mới được một hai. Vì thế ta nhún mình tỏ lòng thành thực, khuyên các bực hào kiệt đều nên cùng nhau gắng sức, cứu đỡ muôn dân, đừng có kín tiếng giấu tài, khiến thiên hạ phải hãm trong lầm than mãi mãi. Hoặc có người cao tiết như Tứ Hạo(1), Gia độn(2), như Tử Phòng(3), cũng hãy nên vì dân cứu nạn, đợi khi thành công rồi có muốn được thỏa chí xưa, lại về rừng núi thì ta cũng không ngăn giữ.

(Trích“Quân trung từ mệnh tập” rút từ “Nguyễn Trãi toàn tập”, nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội, 1976, tr.98)

Chú thích:

(1) Tứ Hạo: bốn ông già ở cuối đời Tần là Đông Viên công, Lộc Lý tiên sinh, Lý Quý, Hạ Hoàng công, tránh loạn ẩn ở núi Trường-Sơn. Hán Cao tổ muốn mời ra không được.
(2) Gia độn: Gia là tốt, độn là lui ẩn. Chữ ở quẻ Độn Kinh dịch. Ý nói là sự thoái ẩn hợp với chính đạo.

(3) Tử Phòng: Trương Lương tự là Tử Phòng, giúp Hán Cao tổ đánh thiên hạ. Khi công thành được phong Lưu hầu rồi ông lui về theo học thuật thần tiên. 

Lựa chọn đáp án đúng nhất:

Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản trên

1. Chính luận
2. Nghị luận
3. Bình luận
4. Nghệ thuật

Câu 2. Đại từ ta là ngôi xưng của ai?

1. Lê Lợi
2. Nguyễn Trãi
3. Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi
4. Lê Lợi lệnh cho Nguyễn Trãi

Câu 3. Điều khuyến dụ  đối với các bậc hào kiệt trong văn bản trên? 

1. Gắng sức, cứu đỡ muôn dân
2. Về rừng núi
3. Kín tiếng giấu tài
4. Hạ thành Đông-Quan

Câu 4. Theo anh/chị lời lẽ nào của Lê Lợi trong văn bản được coi là sự chân thành, nhún nhường?

1. Ta tuy làm chủ tướng, nhưng một thì già yếu bất tài, hai thì học ít biết nông, ba thì nhiệm vụ nặng nề khó gánh vác nổi… Ta nhún mình tỏ lòng thành thực…
2. Ta nằm không yên chiếu, ăn không ngon miệng, sớm hôm lo lắng
3. Gắng sức, cứu đỡ muôn dân, đừng có kín tiếng giấu tài
4. Muốn được thỏa chí xưa, lại về rừng núi

Câu 5. Hoàn cảnh cụ thể nào được nêu trong văn bản khiến Lê Lợi phải chiêu dụ người tài?

1. Các thành đã phá, duy còn thành Đông-Quan là chưa hạ
2. Ta tuy làm chủ tướng, nhưng một thì già yếu bất tài, hai thì học ít biết nông, ba thì nhiệm vụ nặng nề khó gánh vác nổi
3. Sứ giặc đi nghênh ngang ngoài ngõ, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tổ phụ
4. Tuấn kiệt như sao buổi sớm/Nhân tài như lá mùa thu

Câu 6. Tác dụng của thể Chiếu:

1. Nhằm công bố cho thần dân trong nước biết và thực hiện những nhiệm vụ hay những vấn đề có liên quan tới đời sống quốc gia, dân tộc, vương triều
2. Nhằm khuyến dụ hào kiệt, chiêu mộ hiền tài
3. Nhằm tổng kết cuộc khởi nghĩa và báo cáo với toàn dân chiến thắng oanh liệt của quân ta
4. Nhằm thông báo sự ra đời của một triều đại mới

Câu 7. Tại sao chưa hạ được thành Đông Quan Lê Lợi lại nằm không yên chiếu, ăn không ngon miệng, sớm hôm lo lắng

1. Vì thành Đông Quan - vốn là kinh đô Thăng Long thời Lý Trần, kinh thành Đông Đô thời nhà Hồ, là căn cứ đầu não của toàn bộ lực lượng xâm lược và đô hộ nhà Minh trên toàn cõi nước Việt cũng là nơi có vị trí chiến lược cực kì quan trọng
2. Vì nhà vua muốn chiến thắng toàn diện để khẳng định tài năng
3. Vì nơi đây chính là quê hương của Lê Lợi
4. Vì đây là trung tâm kinh tế, văn hóa nước nhà

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Xác định hệ thống lí lẽ tác giả đưa ra để khuyến dụ người tài trong văn bản?

Câu 9. Tại sao tác giả lại sử dụng các nhân vật Tứ Hạo, Tử Phòng để khuyến dụ người tài?

Câu 10. Qua văn bản, anh chị có suy nghĩ gì về tầm quan trọng của việc trọng đãi người hiền tài?

Giúp t với ạ