Viết bài văn nghị luận xã hội bàn về câu tục ngữ "Uống nước nhớ nguồn"

Trong kho tàng tục ngữ ca dao mà ông cha đã đúc kết, để lại cho chúng ta từ nghìn đời nay có rất nhiều câu, bài hay và có ý nghĩa. Như những bài ca dao về quê hương đất nước, về tình cảm gia đình, về tình yêu đôi lứa… Nhưng.Tôi tâm đắc nhất là những câu tục ngữ viết về lòng biết ơn như “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Ăn khoai nhớ kẻ cho dây mà trồng”. Đặc biệt là câu “Uống nước nhớ nguồn”. Đó là lời khuyên hoàn toàn đúng.

 Tại sao tôi lại nói là đúng? Trước tiên các bạn cần hiểu “Uống nước nhớ nguồn là gì? Là câu tục ngữ có hai lớp nghĩa. Nghĩa thực, mỗi khi ta uống nước cần phải nhớ đến nguồn gốc, cội nguồn đã tạo ra nước cho ta uống. Từ nghĩa thực ấy, ông cha ta đã gửi gắm vào đó một triết lí sâu xa. Khi được hưởng bất cứ một thành quả nào trong cuộc sống luôn phải nhớ đến người đã tạo ra thành quả đó. Đó là đạo lí làm người mà ai trong chúng ta cũng phải ngộ ra và sống theo đạo lí ấy.

Bạn sẽ hỏi tôi, tại sao ta phải “nhớ nguồn”? Bạn ạ. Vì mọi thành quả chúng ta có được ngày hôm nay đều không dễ gì mà có được. Để có được hạt gạo nuôi ta không lớn, người nông dân phải một nắng hai sương với bao vất vả, gian lao thậm chí cả nước mắt mới có được. Để có một thân hình khỏe mạnh, được vui cười trong ấm no, hạnh phúc, cha mẹ đã không quản nhọc nhằn, mất mát, hy sinh để sinh ta ra, chăm sóc, dạy dỗ từng ngày. Được sống trong một đất nước hòa bình, tự do, tự tại như hôm nay, đã biết bao người lính phải ngã xuống nơi chiến trận và không bao giờ trở về nữa. Bao người mẹ không còn nước mắt để khóc con. Bao thương binh giờ vẫn phải sống chung với viên đạt đang nằm đâu đó trong cơ thể, để trái nắng trở trời lại đau lại nhức hết năm này qua năm khác, bao người phải mất một phần cơ thể…Vì đó là một truyền thống tốt đẹp của người dân Việt Nam đã được phát huy từ bao đời nay. Đã trở thành một đạo lí tốt đẹp của người dân Việt Nam. Bạn biết ý nghĩa ngày 10- 3, giỗ tổ Hùng Vương. Ngày mà người dân Việt Nam luôn tâm niệm:

“Dù ai đi ngược về xuôi

Nhớ ngày giỗ tổ mùng 10 tháng 3”.

Hay ngày 27- 7- ngày thương binh liệt sĩ. Ngày 20- 11, tri ân nhà giáo Việt Nam. Con cái phụng dưỡng cha mẹ già, ngày giỗ hàng năm trong mỗi gia đình Việt chứ? Tất cả những ngày lễ đó đều là biểu tượng của đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” mà cha ông đã gìn giữ, phát huy bấy lâu nay. Đến thế hệ chúng ta không thể để cho nó bị lụi tàn. Vì câu tục ngữ còn là một chuẩn mực đạo đức để chúng ta soi vào đó lên án những kẻ sống vong ân, bội nghĩa, ích kỉ chỉ biết đến bản thân, quay lưng lại với quá khứ, với lịch sử làm những việc bất nhân, bất nghĩa, trái với luân thường đạo lí, thuần phong mĩ tục của người dân Việt Nam. Ngược lại, biết ca ngợi những người luôn hướng về cội nguồn, có thái độ biết ơn với những người đã cho ta cuộc sống ngày hôm nay. Vì khi ta sống với lòng biết ơn sẽ trở nên thủy chung, ân nghĩa. Nhờ lòng biết ơn mà các thế hệ, các thành viên trong cộng đồng xã hội được kết nối lại với nhau xây dựng một đất nước bình yên, hạnh phúc. Nụ cười, hạnh phúc sẽ nhiều hơn, đất nước ngày một phát triển trong bình yên.

Chúng ta cần phải “nhớ nguồn” sao cho đúng? Nhớ nguồn không được chỉ tồn tại trong suy nghĩ, trong dòng cảm xúc, những lời ta thốt ra hàng ngày. “Nhớ nguồn” còn phải được thực hiện qua các việc làm cụ thể, thiết thực khi biết ơn công sinh thành dưỡng dục của cha mẹ thì phấn đấu thành con ngoan, trò giỏi. Sống cuộc sống khỏe về cả thể xác lẫn tinh thần, có ước mơ và khát vọng biến ước mơ thành hiện thực. Toàn tâm toàn ý phụng dưỡng cha mẹ lúc về già. Trở thành người có ích cho bản thân, gia đình và xã hội. Như Bác Hồ đã nói “Các vua hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Đó là hành động nhớ nguồn khi đất nước có chiến tranh. Ngày nay chúng ta phải nhớ đến công dựng nước của các vua Hùng. Nhớ đến công giữ nước của Bác và bao chiến sĩ cách mạng bằng cách xây dựng đất nước ngày một văn minh, lịch sự hơn. Xây dựng một Việt Nam có thể sánh vai với các cường quốc năm châu như kì vọng của Bác dành cho chúng ta. Vừa là người biết ơn nguồn cội vừa trở thành nguồn cội cho thế hệ mai sau.

 “Uống nước nhớ nguồn” thật sự đã trở thành một đạo lí tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Là một bài học đắt giá về đạo làm người mà em phải khắc ghi để hoàn thiện mình hơn, sống có ích hơn. Sẽ là con ngoan của cha mẹ, trò giỏi của thầy cô, công dân hữu ích của xã hội. Là “nguồn” cho thế hệ mai sau.