Soạn bài: Viếng lăng bác

Câu 1. Đọc nhiều lần bài thơ, tìm hiểu cảm xúc bao trùm của tác giả và trình tự biểu hiện trong bài.

- Bài thơ Viếng lăng Bác thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác.

- Trình tự biểu hiện:

• Khung cảnh ở bên ngoài lăng với hình ảnh đậm nét nhất là hàng tre trong sương sớm.
• Hình ảnh dòng người xếp hàng vào viếng lăng Bác.
• Cảm xúc và suy ngẫm của tác giả khi vào trong lăng.
• Mong ước của tác giả thiết tha được ở mãi bên Bác khi ra về.

Câu 2. Phân tích hình ảnh hàng tre bên lăng Bác được miêu tả ở khổ thơ đầu. Tác giả đã làm nổi bật những nét nào của cây tre và điều đó mang ý nghĩa ẩn dụ như thế nào? Câu thơ cuối bài trở lại hình ảnh cây tre đã bổ sung thêm phương diện ý nghĩa gì nữa của hình ảnh cây tre Việt Nam?

- Hình ảnh hàng tre bên lăng Bác được miêu tả “hàng tre bát ngát, hàng tre xanh”.

- Nét đẹp của cây tre “đứng thẳng hàng”: khẳng định tinh thần hiên ngang bất khuất, sức sống bền bỉ của dân tộc.

- Câu thơ cuối, hình ảnh cây tre được nhấn mạnh với vẻ đẹp trung hiếu.

Câu 3. Tình cảm của nhà thơ và của mọi người đối với Bác đã được thể hiện như thế nào trong các khổ thơ 2, 3, 4? Chú ý phân tích những hình ảnh ẩn dụ đặc sắc trong các khổ thơ này.

Tình cảm nhà thơ và mọi người với Bác qua khổ thơ 2, 3, 4:

• Lòng thành kính của nhà thơ đối với Bác Hồ: “Ngày ngày mặt trời….Ngày ngày dòng người…”
• Nỗi nhớ thương và xót xa vô hạn trước sự ra đi của Bác: “Vẫn biết trời xanh là mãi mãi/Mà sao nghe nhói ở trong tim”.
• Khát vọng được hóa thân vào những cảnh vật bên lăng Bác: làm con chim, đóa hoa, cây tre trung hiếu.

Câu 4. Nhận xét về sự thống nhất giữa nội dung tình cảm, cảm xúc và các yếu tố nghệ thuật (thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ, hình ảnh) của bài thơ.

- Các điệu dân ca, nhất là dân ca miền Trung, có âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết. Cách gieo vần liên giữa các khổ thơ cũng góp phần tạo nên sự liền mạch cho cảm xúc.

- Hình ảnh tự nhiên giản dị (bông hoa tím, tiếng chim hót, vì sao...) với các hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng, khái quát (đất nước như vì sao...)

- Tứ thơ xoay quanh hình ảnh mùa xuân, từ mùa xuân của đất trời đến mùa xuân của quê hương đất nước. Cách cấu tử như vậy khiến cho ý thơ luôn tập trung, cảm xúc trong thơ không bị dàn trải.

- Giọng điệu của bài thơ thể hiện đúng tâm trạng của tác giả, biến đổi phù hợp với nội dung từ đoạn: vui, say sưa ở đoạn đầu, trầm lắng, thiết tha khi bộc bạch tâm niệm sôi nổi, tha thiết ở đoạn kết.