Viết bài văn nghị luận trình bày cảm nhận về giá trị nội dung và nghệ thuật của một bài thơ Đường luật đã kể lại cho anh chị ấn tượng sâu sắc

Giúp em vs mọi người

Trong kho tàng thơ ca Việt Nam, những bài thơ Đường luật mang lại cho người đọc những cảm xúc sâu sắc, đặc biệt là khi được viết bởi những tác giả tài ba, có cái nhìn thấm thía về cuộc sống, con người và thiên nhiên. Bài thơ "Qua đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan là một trong những tác phẩm tiêu biểu của thơ Đường luật, thể hiện vẻ đẹp của nghệ thuật ngôn từ và sự tinh tế trong cách nhìn nhận về cuộc sống. Bài thơ không chỉ phản ánh vẻ đẹp thiên nhiên của đèo Ngang, mà còn ẩn chứa những cảm xúc hoài niệm, tiếc nuối về sự đổi thay của thời gian và số phận.

Bà Huyện Thanh Quan (được biết đến là Nguyễn Thị Hinh, 1805-1848), là một nữ thi sĩ tài năng, được biết đến qua những bài thơ Đường luật mang đậm nét trữ tình, sâu lắng. Bà sống vào thế kỷ XIX, khi xã hội Việt Nam đang chứng kiến sự xáo trộn do các cuộc chiến tranh và những thay đổi chính trị. Những sáng tác của bà không chỉ phản ánh cảm xúc cá nhân mà còn gợi lên những suy tư về sự thay đổi của đất nước. Bài thơ "Qua đèo Ngang" được viết khi bà đi qua đèo Ngang trên con đường từ Thăng Long (Hà Nội) vào miền Nam, vào khoảng giữa thế kỷ XIX. Đây là một bài thơ Đường luật thất ngôn bát cú, gồm 8 câu thơ với 8 chữ trong mỗi câu, tuân thủ chặt chẽ quy tắc của thể thơ này. Tuy nhiên, qua cách sử dụng ngôn từ và hình ảnh, bài thơ mang lại một cảm giác mơ màng, đầy tính chất thơ mộng và sâu sắc về những cảm xúc của người đi xa.

Bài thơ "Qua đèo Ngang" không chỉ miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên mà còn bộc lộ tâm trạng của tác giả. Đó là một tâm hồn đang chiêm nghiệm về sự đổi thay của đất trời và nhân sinh, với những suy tư về sự cô đơn và nỗi niềm tiếc nuối.

Từ những câu thơ đầu tiên, Bà Huyện Thanh Quan đã khéo léo sử dụng hình ảnh thiên nhiên để vẽ lên một bức tranh của đèo Ngang trong khoảnh khắc yên bình:

“Bước tới đèo Ngang, bóng xế tà, Cỏ cây chen nhau lá rũ mà.”

Hình ảnh "bóng xế tà" gợi lên một không gian yên tĩnh, vắng vẻ, khi hoàng hôn sắp buông xuống. Đây là một thời điểm đặc biệt trong ngày, nơi ánh sáng bắt đầu nhạt dần, khiến cho khung cảnh trở nên buồn bã, hiu quạnh. Từ "bóng xế tà", tác giả đã gợi được sự trôi chảy của thời gian, sự kết thúc của một ngày và gợi lên cảm giác mong manh, dễ thay đổi.

Cảnh vật "cỏ cây chen nhau" và "lá rũ mà" càng làm nổi bật vẻ tĩnh lặng của đèo Ngang, nơi mọi vật dường như đang mệt mỏi, suy tàn trước sự tàn phai của thời gian. Màu sắc của thiên nhiên không còn rực rỡ mà chuyển dần sang sắc thái u buồn, gợi lên hình ảnh của một cảnh vật đang bị lãng quên, gần như đã qua thời kỳ huy hoàng.

Mặc dù bài thơ miêu tả cảnh thiên nhiên, nhưng trong đó luôn ẩn chứa những suy nghĩ, tâm trạng của tác giả. Những hình ảnh thiên nhiên không chỉ đơn thuần là mô tả mà còn phản ánh trạng thái tinh thần của bà lúc ấy. Tiếp tục với câu thơ:

“Lơ thơ cồn nhỏ một vài nhà.”

Hình ảnh "cồn nhỏ" với "một vài nhà" là biểu tượng cho sự cô đơn, vắng vẻ của vùng đất này. Cảnh vật, con người nơi đây như bị bỏ quên giữa không gian rộng lớn của đèo Ngang. Sự hoang vắng này không chỉ thể hiện qua những hình ảnh thiên nhiên mà còn thể hiện một nỗi buồn sâu lắng trong tâm hồn tác giả, như một sự đối chiếu giữa cái tĩnh lặng của thiên nhiên và cái cô đơn, lẻ loi trong lòng con người.

Điều này càng được thể hiện rõ nét hơn trong các câu thơ sau:

“Nhìn ngọn cỏ lau, bể vắng lặng, Cảnh tượng ấy dường như trầm tư.”

Những câu thơ này mang đậm dấu ấn của sự hoài niệm và tiếc nuối. "Ngọn cỏ lau" là hình ảnh quen thuộc của những nơi thôn quê, thể hiện sự bình dị, nhưng đồng thời cũng gợi lên sự xơ xác, phai tàn. Tác giả nhìn thấy sự vắng lặng của bể cả, sự yên ả của thiên nhiên, nhưng lại cảm nhận được một không gian nặng nề, trầm lắng, chứa đầy những tâm sự của người đi xa.

Điều đặc biệt trong bài thơ này chính là sự hòa quyện giữa cảm xúc cá nhân với một cái nhìn sâu sắc về cuộc đời. Không chỉ là một bức tranh thiên nhiên tĩnh lặng, bài thơ còn thể hiện nỗi niềm của tác giả khi nhìn thấy sự thay đổi của quê hương, đất nước. Tác giả đã đặt ra một câu hỏi đầy ẩn ý:

“Lặng ngắm đèo Ngang chiều nắng tắt, Một mình ta, xứ lạ cát vàng.”

Câu thơ này chứa đựng sự cô đơn, lạc lõng của tác giả khi một mình đối diện với không gian rộng lớn, vắng vẻ. Đèo Ngang, vốn là nơi giao thoa giữa hai miền đất, nhưng trong tâm hồn bà, nó lại trở thành biểu tượng cho sự chia ly, xa cách. Cảnh vật xung quanh tuy đẹp nhưng lại khiến bà cảm thấy lạc lõng, bơ vơ, như một người khách lạ trong chính quê hương của mình. Đằng sau những hình ảnh thiên nhiên tĩnh lặng là sự trăn trở về sự thay đổi của cuộc sống, những nỗi niềm về quá khứ và tương lai.

Bài thơ "Qua đèo Ngang" không chỉ thu hút người đọc bởi nội dung sâu sắc mà còn nhờ vào nghệ thuật sử dụng ngôn từ và hình ảnh rất tài tình của tác giả. Bà Huyện Thanh Quan đã vận dụng một cách linh hoạt các biện pháp nghệ thuật để tạo nên một không gian đầy tính biểu cảm. Các hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ không chỉ miêu tả bối cảnh mà còn phản ánh cảm xúc của tác giả. Hình ảnh "bóng xế tà", "cỏ cây chen nhau", "lá rũ mà" và "cồn nhỏ một vài nhà" là những hình ảnh giàu tính tượng trưng, gợi lên sự suy tàn và vắng vẻ. Sự đối chiếu giữa sự yên tĩnh của thiên nhiên và sự cô đơn, lạc lõng của con người đã tạo nên sự sâu sắc cho bài thơ. Tác giả sử dụng rất nhiều biện pháp ẩn dụ và so sánh để làm nổi bật nội dung của bài thơ. Cảnh vật đèo Ngang không chỉ đơn thuần là một địa danh mà còn là biểu tượng cho sự lạ lẫm, sự chia ly trong lòng tác giả. Những hình ảnh như "cỏ cây chen nhau", "lá rũ mà" không chỉ là hình ảnh thiên nhiên mà còn gợi lên sự lãng quên, sự phai tàn của thời gian. Ngôn ngữ trong bài thơ rất trang trọng và tinh tế, thể hiện sự điêu luyện trong việc sử dụng thể thơ Đường luật. Mặc dù là một bài thơ thất ngôn bát cú, nhưng tác giả không hề bị gò bó trong quy tắc, mà vẫn tạo ra được một không gian tự do, mơ màng. Điều này cho thấy sự tài hoa và khéo léo trong nghệ thuật của Bà Huyện Thanh Quan.

Bài thơ "Qua đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan là một tác phẩm tuyệt vời trong nền thơ Đường luật Việt Nam. Với sự tinh tế trong ngôn từ và hình ảnh, bài thơ không chỉ miêu tả cảnh vật thiên nhiên mà còn phản ánh tâm trạng, nỗi niềm của tác giả. Qua bài thơ, Bà Huyện Thanh Quan đã khắc họa một cách sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên và những cảm xúc lắng đọng về sự cô đơn, lạc lõng và sự đổi thay của cuộc đời. Bài thơ không chỉ là một bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ mà còn là một lời nhắc nhở về sự vô thường của thời gian và những suy tư về cuộc sống.