I/ ĐỌC VĂN BẢN SAU VÀ TRẢ LỜI CÂU HỎI (6,0 điểm)
Nhã nhạc Huế - Đỉnh cao của âm nhạc cung đình Việt Nam
Dòng nhạc cung đình triều Nguyễn thực sự là một điển hình cho âm nhạc bác học Việt Nam. Nhã nhạc không chỉ chứa đựng hệ thống âm nhạc dựa trên thang ngũ âm, mà còn bao hàm cả nghệ thuật biểu diễn.
1/ ĐỈNH CAO ÂM NHẠC CUNG ĐÌNH
Theo các nhà nghiên cứu, âm nhạc cung đình được ra đời từ lúc thiết lập Nhà nước quân chủ Việt Nam. Từ thời nhà Lý (1010-1225), âm nhạc cung đình đã được định hình và sau đó được phát triển qua các triều đại nhà Trần (1225-1400), nhà Hồ (1400-1407), nhà Lê (1427-1788), nhà Tây Sơn (1889-1801) và đặc biệt phát triển rực rỡ ở triều Nguyễn.
Triều Nguyễn đã đưa âm nhạc vào "giáo hóa" phong tục. Dòng nhạc cung đình triều Nguyễn thực sự là một điển hình cho âm nhạc bác học Việt Nam. Các vua triều Nguyễn tiếp nối truyền thống thường tổ chức các buổi hòa nhạc cung đình.
Trong thời nhà Nguyễn, âm nhạc cung đình được dùng trong các dịp tế lễ: Tế Đại triều (2 tháng/lần), Thường triều (4 tháng/lần), lễ tế Nam Giao, Tịch điền, sinh nhật vua và hoàng hậu, lễ đăng quang, lễ tang của vua và hoàng hậu, đón tiếp sứ thần... Đời vua Thành Thái, đội nhã nhạc gồm 120 người, sau lấy thêm 20 đồng ấu. Sang đến đời vua Khải Định tuyển thêm 30 đồng ấu vào đội nhã nhạc. Nhã nhạc có vị trí quan trọng đến mức, những người hoạt động lâu năm về nhã nhạc, có kinh nghiệm trong nghề sẽ được triều đình phong hàm, phong tước.
Với những nhạc cụ dây thì các kỹ thuật như rung, vuốt, vỗ, nhấn, vê được áp dụng như những nguyên tắc để tạo nên vẻ đẹp của giai điệu.Với kèn Bóp, một nhạc cụ nằm trong hệ thống Đại nhạc thì tiếp hơi là kỹ thuật tinh tế nhất đòi hỏi nhạc công phải luyện tập công phu, nhất là tập luyện để có hơi thở sâu... Các nghệ nhân trình diễn nhã nhạc cũng được rèn luyện một cách công phu và nghiêm ngặt. Trong quá trình hòa tấu, các nhạc công phải chú ý lắng nghe nhau, nhất là nghe tiếng trống báo hiệu để vào "thủ," ra "vĩ" thật nhịp nhàng, ăn ý.
Nhã nhạc không chỉ có ảnh hướng lớn đến nhiều loại hình âm nhạc khác trong vùng như ca Huế, nhạc tuồng; nhạc múa cung đình, mà còn vượt thoát khỏi vùng đất khai sinh ra nó, lan tỏa vào phía Nam, góp phần khai sinh ra những hình thức nghệ thuật biểu diễn mới như Đờn ca tài tử và Cải lương.
2/ BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN KIỆT TÁC NHÃ NHẠC HUẾ
Ngày 7/11/2003, Tổng Giám đốc UNESCO Kiochiro Matsuura chính thức công bố Nhã nhạc Huế được ghi tên là 1 trong số 28 kiệt tác di sản văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại trong buổi lễ được tổ chức tại Paris, Pháp. Đây cũng là di sản phi vật thể đầu tiên của Việt Nam được công nhận vào danh mục này.
Nhã nhạc Huế, ngoài yếu tố nội lực còn được "tiếp sức" trong dự án "Bảo tồn và phát huy những giá trị Nhã nhạc Huế (Nhạc Cung đình Việt Nam)."
Theo đó, UNESCO thông qua Quỹ ủy thác Nhật Bản đã tài trợ kinh phí 154.900 USD cùng với nguồn đối ứng từ Chính phủ Việt Nam là 190.000 USD để bảo tồn và phát huy những giá trị của Nhã nhạc như tổ chức tập huấn nhằm nâng cao phương pháp luận về nghiên cứu, lưu trữ cho 10 cán bộ; tuyển sinh và truyền dạy nghề theo kiểu truyền thống cho 20 nhạc công Nhã nhạc (trong đó có 18 nhạc công được tuyển vào làm việc tại Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cung đình Huế).
Đặc biệt, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế còn phối hợp với nhà nghiên cứu Trịnh Bách phục chế trang phục Nhã nhạc Huế gồm: 15 áo mão Đại nhạc, 15 áo mão Tiểu nhạc, 64 áo Giao lĩnh Bát dật Văn, 64 Trấn thủ Bát dật Võ...
Những thành quả trên có một phần đóng góp không nhỏ của các nghệ nhân - "Những báu vật nhân văn," những người góp phần giữ "hồn" cho Nhã nhạc Huế./.
(Vietnam+)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Hãy chỉ ra những nét đặc sắc của âm nhạc cugn đình Huế được đề cập đến trong văn bản?
Câu 2: Xác định đề tài của văn bản. Chỉ ra một số đoạn, mục có lồng ghép yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản và nêu mục đích của việc lồng ghép ấy/
Câu 3: Theo bạn, nội dung các mục 1, 2 của văn bản trên đã góp phần thể hiện thông tin chính của văn bản như thế nào?
Câu 4: Nhan đề, sapo và đề mục có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản trên?
Câu 5. Nhan đề của văn bản có chức năng cung cấp cho người đọc những thông tin nào?
Câu 6. Những dấu hiệu hình thức nào giúp cho người đọc xác định được văn bản Nhã nhạc Huế - Đỉnh cao của âm nhạc cung đình Việt Nam là văn bản thông tin?
Câu 7. Đọc văn bản, em hiểu gì về vẻ đẹp văn hoá của nhã nhạc cung đình Huế đối với thế hệ trẻ ngày nay?
Câu 8. Xác định mục đích viết và quan điểm của người viết thể hiện trong văn bản trên? Anh/chị có đồng tình với quan điểm của tác giả trong bài viết hay không ? Vì sao? (Lý giải từ 3 - 4 dòng).