Dãy Hoàng Liên Sơn và dãy Bạch Mã có sự ảnh hưởng như thế nào đến sự phân hóa thiên nhiên nước ta

Trả lời:

`1.` Hoàng Liên Sơn ảnh hưởng đến sự phân hóa thiên nhiên:

`a.` Khí hậu:

`-` Nhiệt độ:

`+` Do bức chắn Hoàng Liên Sơn đã chặn các đợt gió mùa Đông Bắc, Tây Bắc không chịu ảnh hưởng trực tiếp từ gió mùa Đông Bắc, làm cho nhiệt độ ở khu vực này cao hơn Đông Bắc tại những nơi có cùng độ cao

`+` Tuy nhiên, do có địa hình cao nên nhiệt độ ở khu vực này vẫn khá thấp

`-` Mưa: Hoàng Liên Sơn chắn gió mùa Đông Bắc, làm cho vào đầu mùa và giữa mùa đông sườn phía đông bắc mưa trên `1200mm`, còn phía tây bắc chỉ dưới `400mm`

`-` Gió: Hướng tây bắc `-` đông nam của dãy Hoàng Liên Sơn có tác dụng ngăn ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc đến khu vực Tây Bắc làm cho mùa Đông ở khu vực này ngắn hơn khu vực Đông Bắc `(` gió mùa Đông Bắc đến muộn và kết thúc sớm hơn `)`

`-` Đai cao: Khí hậu phân hóa thành `3` đai cao:

`+` Đai nhiệt đới gió mùa: nền nhiệt độ cao, mùa hạ nóng, nhiệt độ trung bình `>25^{o}C`. Độ ẩm thay đổi tùy nơi từ khô hạn đến ẩm ướt

`+` Đai cận nhiệt gió mùa trên núi: Khí hậu mát mẻ, không có tháng nào nhiệt độ `>25^{o}C`, mưa nhiều hơn, độ ẩm tăng

`+` Đai ôn đới gió mùa trên núi: Khí hậu có nét giống khí hậu ôn đới, quanh năm nhiệt độ dưới `< 15^{o}C`, mùa đông xuống `< 5^{o}C`

`b.` Thổ nhưỡng và sinh vật: Độ cao địa hình tạo ra `3` đai cao với sự khác nhau về đất và sinh vật:

`-` Đai nhiệt đới gió mùa:

`+` Trong đai này có hai nhóm đất:

`@` Nhóm đất phù sa: Chiếm gần `24%` diện tích đất tự nhiên cả nước, bao gồm: đất phù sa ngọt, đất phèn, đất mặn, đất cát...

`@` Nhóm đất feralit vùng đồi núi thấp: Chiếm hơn `60%` diện tích đất tự nhiên cả nước, phần lớn là đất feralit đỏ vàng, đất feralit nâu đỏ phát triển trên đá mẹ bazan và đá vôi.

`+` Sinh vật gồm các hệ sinh thái nhiệt đới:

`@` Hệ sinh thái nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh hình thành ở những vùng đồi núi thấp mưa nhiều, khí hậu ẩm ướt, mùa khô không rõ. Rừng có cấu trúc nhiều tầng với `3` tầng cây gỗ, có cây cao tới `30 - 40 m`, phần lớn là các loài cây nhiệt đới xanh quanh năm. Giới động vật nhiệt đới trong rừng đa dạng và phong phú.

`@` Các hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa: Rừng thường xanh, rừng nửa rụng lá, rừng thưa nhiệt đới khô. Trên các loại thổ nhưỡng đặc biệt có các hệ sinh thái rừng thường xanh trên đá vôi, rừng ngập mặn trên đất mặn ven biển; rừng tràm trên đất phèn, xa van, cây bụi gai nhiệt đới khô trên đất cát, đất xám vùng khô hạn.

`-` Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi:

`@` Ở độ cao từ `600 - 700 m` đến `1600 - 1700 m`, có hệ sinh thái rừng cận nhiệt đới lá rộng và lá kim. Đất feralit có mùn với đặc tính chua, quá trình phong hóa yếu nên tầng đất mỏng.

`@` Ở độ cao trên `1600 - 1700 m`, quá trình feralit ngưng trệ, hình thành đất mùn. Rừng sinh trưởng kém, thực vật thấp nhỏ, đơn giản về thành phần loài; rêu, địa y phủ kín thân, cành cây. Trong rừng có các loài chim di cư thuộc khu hệ Himalaya.

`-` Đai ôn đới gió mùa trên núi: Có các loài thực vật ôn đới như đỗ quyên, lãnh sam, thiết sam. Đất ở đây chủ yếu là đất mùn thô.

`2.` Bạch Mã ảnh hưởng đến sự phân hóa thiên nhiên: Hướng tây `-` đông của dãy núi Bạch Mã có tác dụng ngăn ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc xuống phía Nam, làm thiên nhiên có sự phân hóa Bắc Nam

`-` Phần lãnh thổ phía Bắc: Thiên nhiên ở đây đặc trưng cho vùng khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh.

`-` Phần lãnh thổ phía Nam: Thiên nhiên mang sắc thái của vùng khí hậu cận xích đạo gió mùa.

`a.` Khí hậu:

`-` Phần lãnh thổ phía Bắc:

`+` Nhiệt độ trung bình năm trên `20^{o}C`. Khí hậu trong năm có mùa đông lạnh `(` do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc `)` với `2 - 3` tháng nhiệt độ trung bình `>18^{o}C `

`+` Biên độ nhiệt trung bình năm lớn

`-` Phần lãnh thổ phía Nam:

`+` Nền nhiệt độ thiên về khí hậu xích đạo, quanh năm nóng, nhiệt độ trung bình năm `> 25^{o}C` và không có tháng nào dưới `20^{o}C`

`+` Biên độ nhiệt độ trung bình năm nhỏ

`+` Có sự phân chia thành mùa mưa và khô, đặc biệt rõ từ vĩ độ `14^{o}B` trở vào

`b.` Sinh vật:

`-` Phần lãnh thổ phía Bắc: Cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu là đới rừng nhiệt đới gió mùa

`+` Trong rừng, thành phần loài nhiệt đới chiếm ưu thế, ngoài ra còn có các loại cây á nhiệt đới `(` dẻ, re... `)`, các loài cây ôn đới `(` sa mu, pơ mu `)`, các loài thú có tông dày `(` gấu, chồn...`)`

`+` Ở vùng đồng bằng, vào mùa đông trồng được cả rau ôn đới

`-` Phần lãnh thổ phía Nam: Cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu là đới rừng cận xích đạo gió mùa.
`+` Thành phần thực vật, động vật phần lớn thuộc vùng xích đạo và nhiệt đới từ phương Nam `(` nguồn gốc Mã Lai `-` Inđônêxia `)` đi lên hoặc từ phía tây `(` Ấn Độ `-` Mianma `)` di cư sang

`+` Trong rừng xuất hiện nhiều loại cây chịu hạn, rụng lá vào mùa khô như các loài cây thuộc họ Dầu. Có nơi hình thành loại rừng thưa nhiệt đới khô, nhiều nhất ở Tây Nguyên. Động vật tiêu biểu là các loài thú lớn vùng nhiệt đới và xích đạo `(` voi, hổ, báo, bò rừng...`)`. Vùng đầm lầy có trăn, rắn, cá sấu…