phân tích bài thơ "chiều hôm nhớ nhà" của bà Huyện Thanh Quan (ko chép mạng ah,lm có tâm dùm e nhee:>)

Bà Huyện Thanh Quan, tên thật là Nguyễn Thị Hinh, bà là một trong những nhà thơ nữ nổi tiếng nhất thời trung đại. Thơ của bà hầu hết được viết bằng chữ Nôm, với thể Đường luật có niêm, luật chặt chẽ, bút pháp điêu luyện cùng ngôn từ chau chuốt. Và ''Chiều hôm nhớ nhà'' là bài thơ nổi tiếng nhất của nữ sĩ.

          Chủ đề nhớ nước, nhớ nhà là chủ đề có trong hầu hết văn chương và thơ ca Việt Nam. Đó là nơi mà tác giả gửi gắm những tâm tư, tâm trạng, tình cảm và nỗi buồn man mác.

          Mở đầu bài thơ là hình ảnh, bức tranh phong cảnh heo hút, hiu quạnh trong hai câu đề:

                                                Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn

                                                Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn.

          Ở hai câu đề, khoảng thời gian là buổi chiều tối. Khi bóng hoàng hôn dần buông xuống, đâu đó lờ mờ ánh sáng của ngày tàn. Đồng thời, trong không gian đó, tác giả đã có thể nghe thấy ''tiếng ốc xa đưa'' và tiếng ''vẳng trống đồn'', những âm thanh này vốn không xa lạ đối với người đọc, nhưng khi đặt vào khung cảnh trời chiều, nơi đất khách quê người thì lại gợi lên sự bâng khuâng, se buồn trong lòng nữ sĩ.

          Tâm trạng của tác giả đã phần nào được hiểu trong cách lựa chọn thời gian, không gian và âm thanh. Trong cảnh chiều, trong tiếng gọi ngày tàn đó, hình ảnh con người hiện ra qua hai câu thực:

                                               Gác mái ngư ông về viễn phố

                                               Gõ sừng mục tử lại cô thôn.

          Câu thơ với nhịp 2/5 làm cho ta có cảm giác như hoạt động của con người chốn đây đang giảm dần, dường như ''ngư ông'' và ''mục tử'' trong hai câu thực chuẩn bị đi về, về nơi gọi là nhà, về nơi gọi là tổ ấm. Đặc biệt, nghệ thuật sử dụng từ Hán Việt ''ngư ông'', ''viễn phố'', ''mục tử'' và ''cô thôn'' tạo cho bài thơ một sư trang trọng và cổ kính, đầy hấp dẫn.

          Song với đó, dấu ấn của nhân vật trữ tình thoáng hiện ra rồi lại chìm khuất giữa không gian thiên nhiên bao la qua hai câu luận:

                                               Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi

                                               Dặm liễu sương sa khách bước dồn.

          Hình ảnh ''ngàn mai'' được đặt trong hình ảnh ''gió cuốn'' đã gợi lên sự rộng lớn của không gian như muốn nuốt chửng những cánh chim nhỏ nhoi đó. Hay hiểu đơn giản là vì khoảng trời trước mắt của nữ sĩ dường như vô tận, hình ảnh chim bay mỏi mà vẫn chưa tới nơi, khách bước dồn mà vẫn chưa tới chốn. Những hình ảnh, sự vật ấy cho thấy tâm trạng chán chường, buồn bã của nhà thơ. Tâm trạng ấy dẫn đến hai câu kết:

                                               Kẻ chốn Chương Đài người lũ thứ

                                               Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn.

          Không có ai để tâm sự nơi đây, trời đất thì bao la, vắng lặng, trống trải khiến cho tác giả cảm thấy cô đơn và buồn bã. Qua những hình ảnh, sự vật mà bà để lại trong bài thơ lại càng cho ta thấy sự vắng lặng của nơi đất khách quê người.

          Đúng với tên gọi, bài thơ ''Chiều hôm nhớ nhà'' là một bài thơ đậm ân tình và cảm xúc của tác giả đối với quê hương của bà. Nữ tác giả đã viết bài thơ để bày tỏ nỗi lòng, tâm sự thương nhà nhớ quê. Đồng thời, tác phẩm trên được viết theo thể thơ Đường luật, với niêm, luật chặt chẽ và cách gieo vần cực kì chau chuốt.

          Bài thơ ''Chiều hôm nhớ nhà'' đã khắc hoạ khung cảnh thiên nhiên bao la, thoáng đãng mà heo hút, để lại trong tâm hồn tác giả một nỗi buồn man mác khó mà diễn tả. Đồng thời cũng ca ngợi sự tài hoa trong cách sử dụng các phép tu từ và từ Hán Việt một cách tỉ mỉ của nữ sĩ.

$#$ Oanhkieu03398