Cảm nhận về nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích "Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga".

Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ yêu nước Nam Bộ nổi tiếng với bộ truyện thơ “Lục Vân Tiên”. Giữa thời kì loạn lạc, xã hội rối ren, chế độ phong kiến suy tàn, bọn vua quan nhà Nguyễn thối nát gây nhiều đau thương cho nhân dân; “Lục Vân Tiên” hướng đến khắc họa hình tượng người anh hùng lí tưởng dũng cảm, trượng nghĩa, không màng danh lợi, vì nhân dân trừ gian diệt ác. Đoạn trích "Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” đã phần nào thể hiện được tính cách ấy ở người anh hùng Lục Vân Tiên.

Lục Vân Tiên hiện lên trước hết là một người anh hùng tài năng, dũng cảm, nghĩa hiệp. Điều đó được thể hiện qua hành động trượng nghĩa của chàng khi gặp chuyện bất bình:

             Vân Tiên ghé lại bên đàng

      Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.

Với quan niệm sống của một đấng trượng phu: “Kiến ngãi bất vì vô dùng dã”; trên đường đi thi, Lục Vân Tiên gặp cảnh lũ cướp Phong Lai cướp phá dân lành, chàng không khoanh tay đứng nhìn mà dũng cảm đối đầu. Một mình trong tay không có khí giới, Lục Vân Tiên vẫn dứt khoát “bẻ cây làm gậy” mà “nhằm làng xông võ”. Sự việc diễn ra thật bất ngờ, nhanh chóng bởi Vân Tiên chỉ là người qua đường thấy bất bình thì chẳng tha. Chàng dường như không kịp suy nghĩ, không lo đến an nguy của bản thân mà cứ thế xông vào dẹp tan lũ cướp cứu người. Nên nhớ là chàng đang đi thi, công danh phú quý đang đợi chàng ở phía trước. Không những thế, bọn cướp đông đảo, hung hãn, ai ai cũng đều khiếp sợ chúng. Thế mà chàng quyết định một cách nhanh chóng. Điều đó chứng tỏ hành động vì việc nghĩa đã trở thành bản chất tốt đẹp của chàng. Không dừng lại ở đó, căm giận lũ bất lương, Lục Vân Tiên sục sôi lên án hành động dã man của chúng, chàng đứng về phía nhân dân, quyết bảo vệ nhân dân:

Kêu rằng: “Bở đảng hung đồ.

Chở quen làm thỏi hồ đồ hại dân.

Câu nói của Lục Vân Tiên chính là quan điểm đầy tính chính nghĩa và không những thế, đó như một tuyê bố đầy đanh thép, không được vì duy trì cuộc sống mà lại chà đạp lên người khách, gây đau khổ cho người khá bằng hành động của lũ côn đồ, đầy ngạo mạn trái với luân thường đạo lí làm người, việc làm của bọn cướp rấ đáng lên án, và cần được trừng trị thích đáng. Hình ảnh 

Lục Vân Tiên xông xáo tung hoành được nhà thơ miêu tả thật đẹp sánh ngang với hình ảnh Triệu Tử Long - một dũng tướng thời Tam Quốc:

Vân Tiên tà đột hữu xung,

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.

Nguyễn Đình Chiểu miêu tả hành động trượng nghĩa của Lục Vân Tiên với những hình ảnh chân thực vô cùn đẹp đẽ “tả đột hữu xung”, “khác nào Triệu Tử”. Hành động của Vân Tiên cho thấy tâm thế chủ động tung hoành không hề nao núng. Tài năng của chàng được ví với Triệu Tử Long - một danh tướng thời Tam Quốc lại cản cho thấy tầm vóc lớn lao phi thường của Lục Vân Tiên. Chính tài năng miêu tả tài tình của nhà thơ đã làm ch người đọc như đang đứng giữa cái cảnh Lục Vân Tiên trừng trị lũ hung đồ đó. Người đọc như đang chứng kiế hành động vô cùng nhanh nhạy đầy linh hoạt, khi “tả đột hữu xông" làm bọn cướp lao đao “bốn phía vỡ tan phải nhanh chân “tìm đàng chạy ngay".

Để hoàn thiện hình tượng người anh hùng, Nguyễn Đình Chiểu cũng đặc biệt khắc họa hình ảnh Lục Vâ Tiên qua sự chính trực, vô tư, không màng danh lợi. Đánh xong bọn cướp thấy hai cô gái còn chưa hết hãi hùn Vân Tiên đã ân cần hỏi han, an ủi họ. Hành động của chàng thật đàng hoàng, chững chạc. Tuy có phần câu n nhưng vẫn là phong độ giữ lễ của một con người có văn hóa trong khi ứng xử với hai người con gái:

Khoan khoan ngồi đó chở ra.

Nàng là phận gái ta là phận trai.

Đặc biệt, tính cách nghĩa hiệp của Lục Vân Tiên còn được biểu hiện qua cử chỉ từ chối việc trả ơn củ Kiều Nguyệt Nga - người mà chàng đã cứu thoát khỏi tay bọn cướp. Khi Kiều Nguyệt Nga nói muốn trả ơn bằn lời lẽ phù hợp đạo lí, chân thành; “Vân Tiên nghe nói liền cười”. Nụ cười của chàng thật vô tư, hào hiệp, khẳn khái biểu lộ một tâm hồn cao cả. Và chúng ta hãy nghe chàng giải thích:

Làm ơn hà để trông người trả ơn.

Nay đã rõ đặng nguồn cơn

Nào ai đã tỉnh thiệt so hơn làm gì.

Nhớ câu kiển ngài bắt vị,

Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.

Với chàng, nếu làm ơn mà trông người khác hoặc buộc người khác trả ơn thì không phải là con người nghĩ hiệp. Chàng không chấp nhận những kẻ như vậy. Chàng hành động không phải để được đền đáp. Việc tử chỉ sự đền ơn của Kiều Nguyệt Nga cảng tô đẹp thêm con người nghĩa hiệp Lục Vân Tiên. Chàng vốn trọng nghĩ khính tài. Cử chỉ ấy của chàng càng làm cho chúng ta thêm khâm phục và yêu mến. Quan niệm của chàng cũn chính là quan niệm của Nguyễn Đình Chiểu. Chàng xem việc đánh cướp của mình là một hành động nhân nghĩ - Người tráng sĩ phải ra tay cứu nhân độ thế, diệt trừ cái ác, chở che bênh vực người lầm than, bị áp bức. Nếu thấ - việc nghĩa mà không làm thì còn đâu đáng mặt anh hùng nữa?

Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa nhân vật Lục Vân Tiên mang cốt cách tráng sĩ thời loạn, coi cái chết nhẹ tụ lông hồng, trọng nghĩa khinh tài, sống và hành động theo phương châm: “Lộ kiến bất bình, bạt đao tương trợ Vân Tiên cũng như người anh hùng Từ Hải trong “Truyện Kiều":

Anh hùng tiếng đã gọi rằng,

Giữa đường gặp chuyện bất bình chẳng tha!

Hình ảnh Vân Tiên đánh cướp được khắc họa thần tỉnh. Cử chỉ, hành động, ngôn ngữ và cách ứng xử củ - chàng rất đẹp, mang phong thái người anh hùng, người tráng sĩ ngày xưa. Tuy nhiên hình tượng này rất chân thị - vì lòng thương người, ý chí quả cảm, tinh thần vị nghĩa của Vân Tiên đậm đà màu sắc đạo lí của nhân dân ta.