Nguyễn Minh Châu- một trong những nhà văn lớn của nền văn học Việt Nam. Là một nhà văn, trước khi cầm bút lên viết điều đầu tiên phải hướng đến nhân dân và ý thức được sứ mệnh và trách nhiệm của bản thân. Nhận thức rõ được điều đó mà mỗi tác phẩm của Nguyễn Minh Châu đều mang tính nhân văn rất cao. Trong sáng tác khám phá con người và nghệ thuật là điều mà Nguyễn Minh Châu làm rất tốt. Ông là người đi tiên phong trong phong trào mở đường cho công cuộc đổi mới văn học. Ông luôn đi tìm sự thật và viết lên những góc khuất trong đời sống mang đến nhiều dư âm cho bạn đọc. Ông có nhiều tác phẩm nổi tiếng như Bến quê, Chiếc thuyền ngoài xa,... nhưng truyện ngắn Bức tranh lại mang đến một vẻ đẹp riêng không giống tác phẩm nào khác.

Truyện ngắn “Bức tranh” có thể được coi là tác phẩm mở đầu của quá trình chuyển hướng sáng tác văn học sang kiểu nhân vật tư tưởng của Nguyễn Minh Châu. Truyện ngắn Bức tranh được xoay quanh hai nhân vật chính đó là người họa sĩ và người chiến sĩ. Tác giả Nguyễn Minh Châu không nó rõ tên của nhân vật là gì mà chỉ gọi chung chung là họa sĩ, chiến sĩ. 

Nhân vật người chiến sĩ được hiện lên qua cái nhìn của họa sĩ đó là " một người chiến sĩ nước da xam xám và cặp môi thâm sì đang leo mấy bậc dốc từ lán dưới đi lên". Anh chiến sĩ đến đẻ xin nhân vật " tôi" vẽ cho mình một bức chân dung, nhưng với ánh nhìn lạnh lùng của tôi thì anh chiến sĩ đã bỏ đi. 

Người chiến sĩ bộ đội cụ Hồ là người luôn luôn đề cao nhiệm vụ của mình, không vì những thù riêng hay lợi ích cá nhân mà đánh mất đi những điều quan trọng hơn. Trong hoàn cảnh khi mang theo rất nhiều những bức tranh, những sản phẩm tâm huyết của mình băng qua rừng để tiếp tục lên đường chuyển công tác, người họa sĩ đã bị ngã xuống suối và bị thương ở chân, không thể mang vác nặng. Nhưng người chiến sĩ đồng hành tận lòng giúp đỡ, vừa giúp anh ta chữa trị vết thương, vừa mang vác đống đồ đạc, những bức tranh. Tuy nhiên, điều đáng nói là người chiến sĩ này cũng là người mà trước đó bị chính anh ta từ chối một cách phũ phàng khi người chiến sĩ này nhờ anh ta vẽ cho mình một bức tranh truyền thần. Vì biết ơn tấm lòng của người chiến sĩ, cũng là vì hối hận về những lời nói vô tình trước. 

Anh chiến sĩ trong truyện ngắn này hiện lên với vẻ lặng lẽ, bình thản cùng tấm lòng cao thượng, vị tha. Khi bị người họa sĩ từ chối vẽ cho mình bức tranh truyền thần, anh ta không nói gì thêm mà chỉ “lẳng lặng đi xuống đồi”. Hay ngay cả khi biết người họa sĩ không mang bức tranh về cho mẹ của mình, khiến cho bà mẹ đáng thương ấy vì khóc thương con mà lòa cả đôi mắt. Anh ta cũng không một lời trách móc, vẫn tận tụy với công việc, cắt tóc cho người họa sĩ rất kĩ, nói chuyện với anh ta bằng những lời lẽ bình thản nhất.

Qua đó ta thấy anh chiến sĩ là một người giàu lòng độ lượng, vị tha. Người chiến sĩ ấy cũng là ánh sáng của lương tâm để người họa sĩ tự soi chiếu lại mình, kiểm điểm nghiêm túc những hành vi sai trái của mình.

Những tác phẩm của Nguyễn Minh Châu đã nhắc nhở chúng ta hãy nhìn sự việc sự vật gì hãy nhìn sâu vào bên trong, tìm hiểu những góc khuất của tâm hồn.