làm thế nào để sơ cứu người vừa bị gián đoạn hô hấp

Ngừng tuần hoàn hô hấp là gì?

Ngừng tuần hoàn hô hấp là trạng thái gián đoạn đột ngột hoạt động bơm máu của tim, khiến máu không thể lưu thông tới các bộ phận khác của cơ thể. Nếu không cấp cứu kịp thời, ngừng tuần hoàn hô hấp sẽ gây ra biến chứng tử vong nhanh chóng với tỷ lệ lên tới 90% hoặc để lại di chứng nặng nề như tổn thương não vĩnh viễn.

Mục đích của việc cấp cứu ngừng tuần hoàn hô hấp

Mục đích cao nhất của việc cấp cứu ngừng tuần hoàn hô hấp là duy trì nhịp thở, quá trình vận hành của nhịp tim, ngăn nguy cơ não ngừng hoạt động với biến chứng gây tổn thương các bộ phận khác trong cơ thể. Do đó, nguyên tắc cấp cứu ngừng tuần hoàn hô hấp cần diễn ra nhanh chóng và đúng cách. 

Dấu hiệu nhận biết bệnh nhân ngừng tuần hoàn hô hấp

Ngừng tuần hoàn hô hấp có thể xảy ra đột ngột mà không có dấu hiệu cảnh báo. Thế nhưng đôi khi cũng có thể xuất hiện dấu hiệu cảnh báo sớm như đau tức ngực, đánh trống ngực, khó thở, hồi hộp, mặt xanh tái,… 

Những biểu hiện rõ ràng của tình trạng ngừng tuần hoàn hô hấp có thể bao gồm:

• Rơi vào tình trạng mất ý thức đột ngột, nạn nhân không có phản ứng khi được lay gọi.
• Ngưng thở hay ngáp.
• Không thấy mạch lớn đập: Mạch cảnh ở cổ và bẹn (Kiểm tra dấu hiệu mất mạch cảnh trong khoảng 10 giây với người lớn, mất mạch cảnh hay mạch bẹn ở trẻ nhỏ và mạch cánh tay ở nhũ nhi).

Ngừng tuần hoàn hô hấp có thể xảy ra ở những người không mắc bệnh tim mạch và ở mọi lứa tuổi. 

Khi rơi vào trạng thái ngừng tuần hoàn, nạn nhân sẽ đối diện với nguy cơ thiếu máu mang oxy tới cơ quan. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong hoặc biến chứng tổn thương não vĩnh viễn trong thời gian ngắn, chỉ vài phút. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và cấp cứu nhanh chóng, đúng cách thì nạn nhân vẫn có thể thoát được những mối nguy này.

Nạn nhân thoát được nguy cơ tử vong nếu được phát hiện sớm và cấp cứu kịp thời

Các biện pháp cấp cứu ngừng tuần hoàn cơ bản

Khi phát hiện nạn nhân trong tình trạng ngưng thở, cần nhanh chóng tiến hành các bước cấp cứu ngừng tuần hoàn theo trình tự sau: 

• C – Chest compressions: Ép tim ngoài lồng ngực
• A – Airway: Giải phóng đường thở
• B – Breathing: Hô hấp nhân tạo/thổi ngạt

1. Khai thông đường thở cho bệnh nhân

Thực hiện kỹ thuật khai thông đường thở trong các trường hợp tắc nghẽn đường thở do tụt lưỡi, dịch tiết hay do dị vật. Với mỗi đối tượng, kỹ thuật thực hiện sẽ khác nhau. Mục đích quan trọng nhất là tống đẩy dị vật ra ngoài. Tuy nhiên, nếu nghi ngờ có tình trạng chấn thương cột sống cổ, nạn nhân cần được cố định cột sống cổ trước khi tiến hành kỹ thuật sơ cứu. Ngoài ra, sau các bước sơ cứu, nếu lấy được dị vật, vẫn cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến bệnh viện để kiểm tra, đề phòng dị vật còn sót lại ở đường thở.

Trẻ dưới 2 tuổi:

• Đặt trẻ nằm sấp trên đùi và một tay giữ bé, tay kia dùng lòng bàn tay vỗ mạnh 5 – 7 cái vào lưng bé (vị trí giữa hai xương bả vai). 
• Nếu thấy trẻ vẫn khó thở và tím tái, cần đặt bé nằm ngửa, dồn lực vào hai ngón trỏ ấn nhanh, mạnh vào xương ức. Thực hiện cho tới khi trẻ bé thấy đỡ và tỉnh táo hơn. Cùng với việc này, cần nhanh chóng gọi xe cấp cứu.
• Khi thấy các dịch (từ cháo, sữa, canh,…) chảy ra mũi, miệng, người thực hiện sơ cứu cần hút sạch để đường thở được khai thông. Lưu ý, cần làm sớm hành động này để tránh thức ăn không ứ đọng trong mũi, miệng.

Trẻ trên 2 tuổi:

• Nếu trẻ còn tỉnh táo, giao tiếp được, yêu cầu trẻ đứng thẳng. Người sơ cứu đứng phía sau lưng, ôm ngang thắt lưng trẻ, nắm một bàn tay thành nắm đấm rồi ấn mạnh lên vùng thượng vị, phía dưới xương ức của trẻ.
• Nếu trẻ rơi vào trạng thái hôn mê, cần đặt trẻ nằm ngửa, người sơ cứu quỳ gối, nắm 2 bàn tay thành 2 nắm đấm, đột ngột ấn vào dưới xương ức của trẻ. Ấn mạnh liên tiếp tới khi tỉnh và nhanh chóng đưa bé vào viện.