ĐỀ 6. Đọc bài thơ Lời ru trên mặt đất của Xuân Quỳnh và trả lời các câu hỏi từ 1 đến 6 Rào rào tiếng những bầy ong Chuyên cần là tiếng cái tằm nhả tơ Mẹ còn đang bận đưa ru Cái hoa bận đỏ cái hồ bận xanh Hạt cây đang bận nảy mầm Con quay quay có một mình ngoài kia Ngủ đi con hãy ngủ đi À ơi... cái ngủ đang về cùng con Từ trong lá cỏ tươi non Vượt lên mặt đất vẫn còn mảnh bom Từ ngôi nhà mới vừa làm Nghe trong cái ngủ nồng nàn mùi vôi Ngủ đi qua suối qua đồi Qua trong lòng đất, những lời ru, qua... Đây dòng sữa trắng như ngà Dẫu thôi hạt sạn, dẫu xa cửa hầm Vẫn còn bùn lấm đôi chân Tuy nguồn nước đã trong ngần lời ru À ơi... ngọn lửa ngày xưa Mẹ nuôi dưới đất bây giờ về đâu? Nhìn lên rực rỡ trên đầu Lửa hôm qua đã trong màu cờ bay Đất chung sống với ban ngày Người chung sống với hàng cây người trồng Lại thương con dế dưới hầm Những năm bom đạn sống cùng lời ru Đã tan những đám mây mù Ông trăng tròn giữa đêm thu mát lành Cái nôi thôi mắc cửa hầm Trắng tinh cái tã, xanh trong bầu trời "Ba tháng lẫy, bẩy tháng ngồi" Con đường xa tắp đất thời mênh mông Gió lên từ những khu rừng Mùi hương thơm tự trong lòng của hoa Bốn phương đâu cũng quê nhà Như con tàu với những ga dọc đường Đất qua rồi những đau thương Có chăng lời hát vẫn còn mà thôi À ơi... con ngủ... à ơi... (Nguồn: Xuân Quỳnh, Lời ru trên mặt đất, NXB Tác phẩm mới, 1978) Câu 1: Kẻ bảng và điền ký hiệu B (bằng), T (trắc), V (vần) ứng với mỗi tiếng của các câu trong 4 câu thơ sau của bài thơ: Đây dòng sữa trắng nhưng ngà Rượu thôi hạt sạn, dẫu xa cửa hầm Vẫn còn bùn lấm đôi chân Tuy nguồn nước đã trong ngần lời ru Nêu nhận xét về thanh điệu giữa các tiếng thứ hai, tư, sáu trong câu 6 và 8; thanh điệu tiếng thứ sáu và thứ tám trong câu 8; nhận xét về vấn đề gieo vần chân, vần lưng trong khổ thơ. Câu 2: Những hình ảnh nào trong bài thơ giúp em hình dung về lời ru ngọt ngào, trong lành, thiết tha của người mẹ và giấc ngủ bình yên của trẻ thơ? Em thích nhất hình ảnh nào trong đó, vì sao? Câu 3: Xác định và phân tích tác dụng của phép tu từ ẩn dụ trong câu thơ: Nhìn lên rực rỡ trên đầu Lửa hôm qua đã trong màu cờ bay Câu 4: Hãy cho biết chủ đề của bài thơ trên? Trong bài thơ, người mẹ đã bộc lộ tình cảm cảm xúc gì? Qua đó, tác giả muốn gửi gắm đến chúng ta bức thông điệp nào? Câu 5:Bài thơ Lời ru trên mặt đất gợi cho em liên tưởng tới thể loại văn học dân gian nào? Vì sao? Câu 6: Với em, lời ru của mẹ có ý nghĩa như thế nào? Hãy trình bày thành một đoạn văn từ 7 đến 10 dòng, trong đó có sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ.