Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi: Lưng mẹ còng rồi Cau thì vẫn thẳng Cau-ngọn xanh rờn Mẹ-đầu bạc trắng Cau ngày càng cao Mẹ ngày một thấp Cau gần với giời Mẹ thì gần đất! Ngày con còn bé Cau mẹ bổ tư(1) Giờ cau bổ tám(2) Mẹ còn ngại to! Một miếng cau khô Khô gầy như mẹ Con nâng trên tay Không cầm được lệ Ngẩng hỏi giời vậy -Sao mẹ ta già? Không một lời đáp Mây bay về xa (Nguồn: Đỗ Trung Lai, Đêm sông Cầu, NXB Quân đội nhân dân, 2003) Chú thích: (1),(2) bổ tư, bổ tám: bổ quả cau làm bốn miếng, tám miếng. Câu 1. Bài thơ được làm theo thể thơ gì? Câu 2. Chỉ ra những đặc điểm vần nhịp của bài thơ. Câu 3. Trong bài thơ, tác giả dùng hình ảnh gì để đối sánh với mẹ? Theo em, vì sao tác giả dùng hình ảnh đó? Câu 4. Nêu tác dụng miêu tả, biểu cảm của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong khổ thơ dưới đây: Một miếng cau khô Khô gầy như mẹ Con nâng trên tay Không cầm được lệ Câu 5. Xác định chủ đề và thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc Câu 6: Viết đoạn văn khoảng 15 câu cảm nhận bài thơ trên? Câu 7. Viết đoạn văn ngắn ( 10-15 dòng) bày tỏ suy nghĩ về ý nghĩa của tình mẫu tử trong cuộc sống hôm nay?

Câu 1. Bài thơ được làm theo thể thơ 4 chữ.

Câu 2. Những đặc điểm vần nhịp của bài thơ là :

- Vần: sử dụng vần chân theo kiểu vần cách. Hai câu cách nhau cùng một vần bằng hoặc trắc.

- Nhịp: cách ngắt nhịp linh hoạt 2/2, 1/3 nhịp nhàng trong toàn bộ bài thơ.

- Nhận xét: Vần và nhịp góp phần tạo nên âm điệu tha thiết của bài thơ, góp phần diễn tả tâm trạng, tình cảm của tác giả.

Câu 3. Trong bài thơ, tác giả dùng hình ảnh gì để đối sánh với mẹ và theo em, vì sao tác giả dùng hình ảnh đó là :

Trong số những hình ảnh được tác giả dùng để khắc họa hình tượng người mẹ, hình ảnh miếng cau khô - “khô gầy như mẹ” để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất. Hình ảnh người mẹ hao gầy được ví như miếng cau khô cho thấy sự vất vả, hi sinh suốt một đời người.

Câu 4. Nêu tác dụng miêu tả, biểu cảm của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong khổ thơ dưới đây :

Một miếng cau khô

Khô gầy như mẹ

Con nâng trên tay

Không cầm được lệ

Biện pháp tu từ so sánh “Khô gầy như mẹ” với hình ảnh người mẹ già gầy mòn đã mang đến tác dụng:

- Miêu tả: gợi lên hình ảnh người mẹ già héo hắt, gầy guộc như miếng cau khô.

- Biểu cảm: thể hiện tình cảm xót thương của người con khi thấy mẹ ngày một già đi. Trong hai câu thơ cuối, nhà thơ dùng động từ “nâng” thể hiện sự trân trọng và động từ “cầm” diễn tả sự dồn nén cảm xúc xót xa khi thấy hình ảnh gầy mòn của người mẹ thân yêu

Câu 5. Xác định chủ đề và thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc là :

– Chủ đề bài thơ là: Tình mẫu tử cao quý.

– Thông điệp: Mượn hình ảnh cau để thể hiện sự yêu thương, trân quý mẹ lại càng xót xa, ngậm ngùi khi tuổi già ập đến với mẹ, trách giận thời gian trôi quá nhanh. Chính vì vậy mỗi chúng ta cần trân trọng từng giây phút bên cạnh mẹ của mình, yêu thương mẹ hết lòng mình.

Câu 6. Viết đoạn văn khoảng 15 câu cảm nhận bài thơ trên?

Những bài thơ viết về mẹ luôn có sức lay động, truyền cảm đặc biệt bởi tình mẫu tử là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi con người. Bài thơ Mẹ của Đỗ Trung Lai là một trong số những bài thơ hay viết về mẹ. Trong bài thơ, tác giả đã chọn hình ảnh cây cau, trái cau xuất hiện song hành cùng mẹ. Đây là một phát hiện khá tinh tế, nhiều biểu cảm. Cây cau muôn đời thẳng, lưng mẹ mỗi ngày còng; lá cau mãi vẫn xanh, tóc mẹ gần với đất; trái câu xưa bổ bốn, nay bổ tám ngại to. Duy nhất một c nét tương đồng giữa mẹ và cau thì gợi lên bao xót xa: Cau khô - khô như mẹ. Vậy là thời gian đã lấy đi tuổi xanh, rút cạn sức lực của mẹ, khiến con đau lòng mà tự vấn trời xanh. Nhưng câu hỏi đâu có lời hồi đáp… Sinh, lão. bệnh, tử là quy luật muôn đời của loài người. Như vậy, bài thơ Mẹ là lời của người con, bộc lộ cảm xúc xót xa thương cảm khi thấy mẹ ngày một già đi, tuổi cao sức yếu, không còn khỏe mạnh minh mẫn như ngày xưa.
Câu 7. Viết đoạn văn ngắn ( 10-15 dòng) bày tỏ suy nghĩ về ý nghĩa của tình mẫu tử trong cuộc sống hôm nay là :

Mẹ - tiếng gọi rất đỗi thân thương mà tự hào. Bất cứ ai cũng đều mong muốn được sống trong tình yêu thương của mẹ. Bởi đó là người đã đem lại cho chúng ta sự sống, nuôi lớn và chăm sóc chúng ta trưởng thành. Từ lúc còn nằm trong bụng mẹ cho đến khi được sinh ra, mẹ là người bảo vệ và chăm sóc. Nhờ có bầu sữa ngọt ngào của mẹ nuôi lớn những đứa con. Và trên hành trình trưởng thành từ những bước đi nhỏ bé đầu tiên đến những bước đi lớn lao vĩ đại, người mẹ vẫn luôn dõi theo. Lúc cuộc sống gặp phải giông bão thì mẹ luôn là bến đỗ bình yên nhất để mỗi người trở về. Nhưng không phải ai cũng may mắn khi được sống trong tình cảm đó. Bởi vậy, chúng ta cần biết yêu thương và trân trọng người mẹ của mình. Với học sinh, điều cần làm là cố gắng học tập tốt, rèn luyện đạo đức để trở thành người có ích cho xã hội. Đừng làm cho đôi mắt của mẹ phải buồn. Hãy sống sao cho xứng đáng với tình yêu thương của người mẹ.