Bài 2. Có thể thay từ chết trong các câu sau bằng cách nói khác được không? Tại sao? a) Tôi nói chuyện với vợ tôi. Thị gạt phắt đi: Cho lão chết! Ai bảo lão có tiền mà chịu khổ! Lão làm lão khổ chứ ai làm lão khổ! Nhà mình sung sướng gì mà giúp lão? Chính con mình cũng đói... (Nam Cao) b) Trong những năm qua số người mắc bệnh truyền nhiễm và chết vì các bệnh truyền nhiễm giảm dần. (Báo cáo y tế) c) Sau trận bão, cây cối trong vườn chết hết cả. d) Quân triều đình đã đốt rừng để giết chết người thủ lĩnh nghĩa quân đó, khởi nghĩa bị dập tắt. (Lịch sử 8, tập hai)

Câu a, câu b, câu c: Không nên thay từ chết bằng từ khác vì:

- điểm chung: thay các từ khác như: tử vong, đi... sẽ không hợp ngữ cảnh

- điểm khác:

+ câu a: người nói trong đoạn trích đang lộ rõ vẻ tức giận, thay các từ khác như: đi, tử vong khiến câu không hợp ngữ cảnh.

+ câu c: các từ đồng nghĩa với từ chết là: tử vong, mất, đi... thường dùng để nói về con người, còn cây là chỉ sự vật nên thay các từ khác vào sẽ không nói lên sự tức giận của nhân vật.

+ câu d: các từ đồng nghĩa với từ chết thường được thay vào để giảm nhẹ sự chết chóc, còn người viết dùng chết để khiến cho người đọc cảm thấy được sự dã man, tàn bạo của quân giạc

Câu b: thay được bởi các từ đồng nghĩa với từ chết được dùng với con người, giúp giảm nhẹ sự tổn thương, đau xót, nên thay vào sẽ hợp ngữ cảnh.