*Cái chết của Dế Choắt là một cú sốc lớn đối với Dế Mèn, khiến Dế Mèn phải trải qua những biến đổi sâu sắc về tâm hồn.
-Cảm xúc và suy nghĩ của Dế Mèn:
+ Hối hận: Dế Mèn nhận ra rằng chính hành động trêu chọc chị Cốc của mình đã gián tiếp gây ra cái chết cho người bạn. Chính sự kiêu ngạo và thiếu suy nghĩ của mình đã dẫn đến bi kịch này, và Dế Mèn không ngừng tự trách bản thân.
+ Tự trách bản thân: Dế Mèn tự nhận thấy bản thân quá kiêu ngạo và ngông cuồng, coi mình là trung tâm, không nghĩ đến ai . Sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn nhận ra sự cần thiết của việc biết kiềm chế bản thân và phải có trách nhiệm với hành động của mình
+ Nhận thức về giá trị của mạng sống: Cái chết của Dế Choắt đã giúp Dế Mèn nhận ra giá trị quý báu của cuộc sống và sự mong manh của nó.
Những cảm xúc và suy nghĩ đó cho thấy một sự thay đổi lớn trong nhận thức và tính cách của Dế Mèn. Từ kiêu căng, tự mãn, luôn coi thường người khác, Dế Mèn đã trở nên khiêm tốn hơn, biết suy nghĩ thấu đáo và nhận trách nhiệm cho những hành động của mình. Đây là bước ngoặt trong quá trình trưởng thành của Dế Mèn.